स्वरोजगार बन्न पुष्प व्यवसायतर्फ आकर्षण
Published on: Saturday, June 18, 2011 //
अर्थ
देशबाहिरबाट नेपालमा वार्षिक करोडौंको पुष्प सामग्रीहरू आयात भइरहेको अवस्थामा नुवाकोटका युवायुवतीहरू भने बढ्दो खपतलाई कम गरी विदेश निर्यात गर्नेसम्मको अठोट बोकेर पुष्प व्यवसायतर्फ आकर्षित भएका छन् ।
हाल देशले बढ्दो मागअनुरूप आवश्यक मात्रामा पुष्प सामग्रीको पूर्ति गर्न नसकिरहेको बेला बजारको भर दिनमात्र नभई बेरोजगार व्यक्तिहरूका लागि आर्थिक आयआर्जन गरी स्वरोजगार बन्नतर्फ यहाँका युवायुवतीको आकर्षण बढेको हो । अरू व्यवसाय र पेसाभन्दा फूल खेतीबाट राम्रै आम्दानी मिल्ने भएपछि मुख्य स्रोत र अवसरका रूपमा युवायुवतीहरू यसतर्फ लालायित भएका हुन् । घर सजाउनदेखि विभिन्न धार्मिक कार्य, आतिथ्य सत्कार र सभासमारोहमा प्रयोग हुने फूल आजकाल तयारी वस्तुमा कच्चा पदार्थका रूपमा प्रयोग मात्र होइन सामाजिक सभ्यतामा समेत महत्वपूर्ण मानिन्छ । सबै क्षेत्रमा महत्व र आवश्यकता बोकेको पुष्प व्यवसाय यस जिल्लामा बेरोजगार व्यक्तिहरूलाई ध्यानमा राखी नुवाकोट उद्योग वाणिज्य संघले एक नमुना कृषि उद्यमका रूपमा विकास गर्ने लक्ष्यसमेत राखेको छ ।
भौगोलिक र वातावरणीय दृष्टिकोणले फूल खेतीको राम्रो संभावना बोकेको यस जिल्लामा यसको विकास गर्न सकेमा केही हदसम्म भए पनि बेरोजगारलाई स्वरोजगार बनाउने र बजारको बढ्दो मागलाई थेग्न सकिने जिल्लाका उद्योगी व्यवसायीहरू बताउँछन् । त्यसैअनुरूप पुष्प विकास केन्द्र गोदावरीले नुवाकोट जिल्लाका ४० भन्दा बढी युवायुवतीहरूलाई पुष्प खेती र व्यवसायको विस्तारसँगै खेती सुरु गरेपछि फूलका बिरुवा प्रसारण तथा रोग, कीरा व्यवस्थापन विषयगत निःशुल्क तालिमसमेत प्रदान गरेको छ । यसै महिनाको २२ देखि सञ्चालित भएको तालिममा उत्साह र जाँगर बोकेर शिक्षण पेसा गरिरहेकादेखि कृषक, गृहिणी र अन्य पेसा व्यवसाय तथा फूलको खेती गरिरहेकाहरू समेत सामेल भएका थिए ।
वैकल्पिक व्यवसायका रूपमा अन्य पेसाहरूभन्दा पुष्पजन्य खेती गतिलो आम्दानीको स्रोत भएको हाल शिक्षण पेसा गरिरहेका जिलिङ गाविसका पोस्तकप्रसाद गजुरेलले बताए । “शिक्षक पेसा गरेर मेरो दैनिक खर्जसमेत व्यवस्थापन गर्न सकिरहेको छैन तर फूल खेती गर्न सकेमा सोचेजस्तो राम्रो आयस्रोतको सम्भावना देखेकाले तालिमपछि पुष्प व्यवसायलाई अँगाल्ने सोच बनाएको छु,” गजुरेलको योजना छ । नुवाकोट उद्योग वाणिज्य संघ नुवाकोटको आर्थिक सहयोग र पहलमा सञ्चालन भएको यस तालिममा अर्का सहभागी मदानपुर गाविस जुरेथुमका सूर्यबहादुर तामाङको पनि उत्साह कम छैन । जो केही वर्षयता पुष्पव्यवसाय गर्दै आएका छन्, यसका लागि थप प्राविधिक ज्ञान हासिल गर्न यस तालिममा सहभागी भएको उनी बताउँछन् । “म परम्परागत खेतीबालीमै सीमित थिएँ, तीन वर्षदेखि व्यावसायिक रूपमै फूलखेती गरेर वार्षिक लाखौं आम्दानी गर्न सफल भएको छु थप प्राविधिक ज्ञान र दक्षता पाउन तालिम लिने अवसर पाएँ ।” तालिमबाट व्यवसायलाई अझ विस्तार गर्न ऊर्जा मिलेको बताउने तामाङ यसको सुरुवात गर्नु पहिले पुष्प विकास केन्द्र गोदावरीमा जाँदा यस व्यवसायप्रति आकर्षण बढेको बताउँछन् ।
विगत १२ वर्षदेखि ५ रोपनी क्षेत्रफलमा फूल खेती गरी पुष्पव्यवसायबाट अधिकतम सफलता पाइसकेका नुवाकोटका अर्का सफल व्यक्ति हुन, सोमप्रसाद पाण्डे । मेहनत गर्न सके र नुवाकोटको हावापानीलाई चिन्न सके यहाँ सुन खानी भएको बताउँछन् । “आयस्तर बलियो बनाउन बजारको माग र अहिलेको फरक व्यवसाय फूल खेती नै हो,” पाण्डेको अनुभव छ । पुष्प व्यवसायको गतिलो संभावनालाई व्यावहारिक रूपमै नजिकबाट अनुभव बटुलिसकेका पाण्डे मात्र होइन, सुरु नै नगरेका अन्य व्यक्तिहरूसमेत आफ्नो आर्थिकस्तर उकास्ने बाटो यसैलाई रोज्ने मनसायमा छन् । यो व्यवसाय तुसारो नहुने र २८ डिग्री सेन्टिग्रेडभन्दा तल तापक्रममा हुने हुँदा यस जिल्लामा हावापानी र तापक्रम मिलेको विभिन्न अध्ययनले देखाएको छ ।
तालिममा नेपाल उद्योग वाणिज्य महासंघका केन्द्रीय उपाध्यक्ष प्रदीपजंग पाण्डेले महँगो ठाउँ काठमाडौंमा सफल भएको व्यवसाय नुवाकोटमा सुरुवात भए छोटो अवधिमै राजधानीको तुलनामा विकास गर्न सकिने सम्भावना रहेको दाबी गरे । “काठमाडौं उपत्यकाभित्र भाडामा जग्गा लिएर पुष्प व्यवसायीहरूले वार्षिक लाखौं आम्दानी गरिरहेका छन्, तर यहाँ आफ्नै जग्गामा गर्न सकिने भएकाले काठमाडांै नै जान पर्दैन,” उपाध्यक्ष पाण्डेको भनाइ छ । “फरक आम्दानीको स्रोत बनेको पुष्प व्यवसायलाई विकास गर्न जिल्लावासीलाई उद्योग वाणिज्य संघले जुनसुकै प्राविधिक र आर्थिक सहयोग गर्न तत्पर छौँ,” नुवाकोट उद्योग वाणिज्य संघका अध्यक्ष शरण उत्सुक सापकोटाले प्रतिबद्धता जनाए । सरकारी तथा निजी साझेदारी अवधारणमा नुवाकोट उद्योग वाणिज्य संघले बेरोजगारहरूका लागि इलम प्रशिक्षण केन्द्रमार्फत विभिन्न सीपमूलक र स्वरोजगारमूलक सीप तथा तालिमहरू महिनैपिच्छे सञ्चालन गरिरहेको छ । अध्यक्ष सापकोटाका उनका अनुसार हालसम्ममा सो केन्द्रबाट १५ हजारभन्दा बढी बेरोजगार युवायुवती तथा व्यक्तिहरू विभिन्न तालिममार्फत स्वरोजगार बन्न सफल भइसकेका छन् ।
साभार : कारोबार
